Известия КАО, №3(61), 2023 — Журнал "Известия КАО"

ЖУРНАЛ 2004-ЖЫЛЫ
НЕГИЗДЕЛГЕН

ЖУРНАЛ ОСНОВАН
В 2004 ГОДУ

КЫРГЫЗ БИЛИМ БЕРҮҮ АКАДЕМИЯСЫНЫН

КАБАРЛАРЫ

ИЗВЕСТИЯ

КЫРГЫЗСКОЙ АКАДЕМИИ ОБРАЗОВАНИЯ

№ 3 (61) 2023

ISSN 1694-8106 (печатная версия)
ISSN 1694-8041 (электронная версия)
Индекс 77366

Бишкек–2023

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ

КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ

КЫРГЫЗСКАЯ АКАДЕМИЯ ОБРАЗОВАНИЯ

Главный редактор

Мамытов А.М. – доктор педагогических наук, профессор, академик КАО

Заместитель главного редактора

Дюшеева Н.К. – доктор педагогических наук, профессор КАО

Ответственный секретарь

Дербишова Н.А.

Редакторы: Карамолдоева С., Дуйшо кызы М.

Редколлегия:

Мамбетакунов Э.М. член-корреспондент НАН КР, академик КАО

доктор педагогических наук, профессор

Байгазиев С.О. доктор педагогических наук, профессор,

академик КАО

Добаев К.Д. член-корреспондент КАО

доктор педагогических наук, профессор

Рысбаев С.К. член-корреспондент КАО

доктор педагогических наук, профессор

Син Е.Е. доктор педагогических наук, профессор

Асипова Н.А. доктор педагогических наук, профессор

Калдыбаев С.К. доктор педагогических наук, профессор

Муратов А.Ж. доктор педагогических наук, профессор

Мааткеримов Н.О. доктор педагогических наук, профессор

Мамбетакунов У.Э. доктор педагогических наук, профессор

Токтомаметов А.Д. кандидат педагогических наук

Иманкулов М.К. кандидат педагогических наук, доцент

Ниязова А.М. кандидат педагогических наук

Коңурбаев Т.А. кандидат психологических наук

МАЗМУНУ
СОДЕРЖАНИЕ
CONTENT

БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИННОВАЦИЯ
ОБРАЗОВАНИЕ И ИННОВАЦИИ
EDUCATION AND INNOVATION

Мамытов Абакир Мамытович , педагогика илимдеринин доктору, профессор — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Мамытов Абакир Мамытович , доктор педагогических наук, профессор — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Mamytov Abakir Mamytovich , Doctor of Pedagogical Sciences, Professor — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

Окен уулу Шумкарбек , аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Окен уулу Шумкарбек , научный сотрудник — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Oken uulu Shumkarbek , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

КЫРГЫЗСТАНДЫН ОРТО ЖАНА БИЙИК ТООЛУУ ШАРТТАРЫНДА ЖАШАГАН 7-11 ЖАШТАГЫ ЭРКЕК БАЛДАРДЫН ДЕНЕ БОЙ ЖАКТАН ЖЕТИЛҮҮ ЖАНА ФИЗИКАЛЫК ДАЯРДЫК АБАЛЫ
СОСТОЯНИЕ ФИЗИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ И ФИЗИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВЛЕННОСТИ МАЛЬЧИКОВ 7-11 ЛЕТ, ПРОЖИВАЮЩИХ В УСЛОВИЯХ СРЕДНЕГОРЬЯ И ВЫСОКОГОРЬЯ КЫРГЫЗСТАНА
THE STATE OF PHYSICAL DEVELOPMENT AND PHYSICAL FITNESS OF BOYS AGED 7-11 YEARS LIVING IN THE CONDITIONS OF THE MIDDLE MOUNTAINS AND HIGHLANDS OF KYRGYZSTAN

Кабылова Света Амантуровна, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Кабылова Света Амантуровна, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Kabylova Sveta Amanturovna , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

ИЗИЛДӨӨЧҮЛҮК КОМПЕТЕНТТҮҮЛҮКТҮ КАЛЫПТАНДЫРУУДА ИЛИМИЙ МЕТОДДОРДУН РОЛУ
РОЛЬ НАУЧНЫХ МЕТОДОВ В ФОРМИРОВАНИИ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ
THE ROLE OF SCIENTIFIC METHODS IN THE FORMATION OF RESEARCH COMPETENCE

Талантбек кызы Альбина, заведующая отделом — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Талантбек кызы Альбина, бөлүм башчысы — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Talantbek kyzy Albina , Head of Department — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ СТРАТЕГИИ И МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННОЙ КОМПЕТЕНЦИИ У ПЕДАГОГОВ ДОШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ
МЕКТЕПКЕ ЧЕЙИНКИ БИЛИМ БЕРҮҮДӨГҮ ПЕДАГОГДОРДУН МААЛЫМАТТЫК-КОММУНИКАЦИЯЛЫК КОМПЕТЕНТТҮҮЛҮГҮН ӨНҮКТҮРҮҮНҮН ПЕДАГОГИКАЛЫК СТРАТЕГИЯЛАРЫ ЖАНА МЕТОДДОРУ
PEDAGOGICAL STRATEGIES AND METHODS FOR THE DEVELOPMENT OF INFORMATION AND COMMUNICATION COMPETENCE PRESCHOOL TEACHERS

ОКУТУУНУН ТЕХНОЛОГИЯСЫ
ТЕХНОЛОГИЯ ОБУЧЕНИЯ
TEACHING TECHNOLOGY

Асанова Анаркүл Сакеновна, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Асанова Анаркүл Сакеновна, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Asanova Anarkul Sakenovna , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ К ПОДГОТОВКЕ НАУЧНЫХ И ПЕДАГОГИЧЕСКИХ КАДРОВ В УСЛОВИЯХ РЕАЛИЗАЦИИ ИКТ
МКТны ИШКЕ АШЫРУУ ШАРТТАРЫНДА ИЛИМИЙ ЖАНА ПЕДАГОГИКАЛЫК КАДРЛАРДЫ ДАЯРДООНУН ЗАМАНБАП ЫКМАЛАРЫ
MODERN APPROACHES TO THE TRAINING OF SCIENTIFIC AND PEDAGOGICAL PERSONNEL IN THE CONTEXT OF THE IMPLEMENTATION OF ICT

Жакиева Санавар Амангелдиевна, ага окутуучу — Б.Сыдыков атындагы Кыргыз-Өзбек университети, Кыргыз Республикасы, Ош шаары
Жакиева Санавар Амангелдиевна, старший преподаватель — Кыргызско-Узбекский международный университет имени Б. Сыдыкова, Кыргызская Республика, город Ош
Jakieva Sanavar Amangeldievna , Senior Lecturer — Kyrgyz-Uzbek International university named after B. Sydykov, Kyrgyz Republic, Osh city

Калдыбаев Салидин Кадыркулович, педагогика илимдеринин доктору — Эл аралык Ала-Тоо университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Калдыбаев Салидин Кадыркулович, доктор педагогических наук — Международный университет Ала-Тоо, Кыргызская Республика, город Бишкек
Kaldybaev Salidin Kadyrkulovich , Doctor of Pedagogical Sciences — Ala-Too International University, Kyrgyz Republic, Bishkek city

СТУДЕНТТЕРДИН ИЗИЛДӨӨЧҮЛҮК КОМПЕТЕНТТҮЛҮКТӨРҮНҮН КАЛЫПТАНЫШЫНЫН КРИТЕРИЙЛЕРИ, КӨРСӨТКҮЧТӨРҮ ЖАНА ДЕӉГЭЭЛДЕРИ
КРИТЕРИИ, ПОКАЗАТЕЛИ И УРОВНИ ФОРМИРОВАНИЯ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИХ КОМПЕТЕНЦИЙ СТУДЕНТОВ
CRITERIA, INDICATORS AND LEVELS OF FORMATION OF STUDENTS’ RESEARCH COMPETENCIES

Мааткеримов Нурсапар Оролбекович, педагогика илимдеринин доктору, профессор — Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Мааткеримов Нурсапар Оролбекович, доктор педагогических наук, профессор — Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, Кыргызская Республика, город Бишкек
Maatkerimov Nursapar Orolbekovich , Doctor of Pedagogical Sciences, Professor — Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Kyrgyz Republic, Bishkek city

Жыргалбек кызы Айганыш, магистрант — Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Жыргалбек кызы Айганыш, магистрант — Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, Кыргызская Республика, город Бишкек
Gyrgalbek Kyzy Aiganysh , Graduate Student — Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Kyrgyz Republic, Bishkek city

ТЕКСТТИК МАСЕЛЕЛЕРДИ ЧЫГАРУУДА КӨНДҮМДӨРДҮ КАЛЫПТАНДЫРУУ
ФОРМИРОВАНИЕ НАВЫКОВ РЕШЕНИЯ ТЕКСТОВЫХ ЗАДАЧ
FORMATION OF SKILLS FOR SOLVING TEXT PROBLEMS

Медербек кызы Мээрим, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Медербек кызы Мээрим, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Mederbek kyzy Meerim , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

СИТУАТИВНО-КОММУНИКАТИВНЫЕ УПРАЖНЕНИЯ И ДИАЛОГИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА В НАЧАЛЬНЫХ КЛАССАХ С КЫРГЫЗСКИМ ЯЗЫКОМ ОБУЧЕНИЯ
БАШТАЛГЫЧ КЫРГЫЗ КЛАССТАРДА ОРУС ТИЛИ САБАГЫНДА ОРУС ТИЛИ БОЮНЧА СИТУАЦИЯЛЫК-КОММУНИКАЦИЯЛЫК КӨНҮГҮҮЛӨР ЖАНА ДИАЛОГДОР
SITUATIONAL AND COMMUNICATIVE EXERCISES AND DIALOGUES IN RUSSIAN LESSONS IN PRIMARY SCHOOLS WITH THE KYRGYZ LANGUAGE OF INSTRUCTION

Молдаширова Айым Азатбековна, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Молдаширова Айым Азатбековна, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Moldashirova Aiym Azatbekovna , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

МУЗЫКА САБАГЫНДА 6-КЛАССТАГЫ ОКУУЧУЛАРДЫН МУЗЫКАЛЫК-ЭСТЕТИКАЛЫК КОМПЕТЕНТТҮҮЛҮГҮН КАЛЫПТАНДЫРУУНУН ЫКМАЛАРЫ ЖӨНҮНДӨ
О МЕТОДАХ ФОРМИРОВАНИЯ МУЗЫКАЛЬНО-ЭСТЕТИЧЕСКОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ У УЧАЩИХСЯ 6 КЛАССА НА УРОКЕ МУЗЫКИ
ON THE METHODS OF FORMATION OF MUSICAL AND AESTHETIC COMPETENCE OF 6TH GRADE STUDENTS IN A MUSIC LESSON

Муратов Абдыкерим Жаркынбаевич, педагогика илимдеринин доктору, профессор — И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Муратов Абдыкерим Жаркынбаевич, доктор педагогических наук, профессор — Кыргызский государственный университет имени И. Арабаева, Кыргызская Республика, город Бишкек
Muratov Abdykerim Zharkynbaevich , Doctor of Pedagogical Sciences, Professor — Kyrgyz State University named after I. Arabaev, Kyrgyz Republic, Bishkek city

Исакова Светлана Турдубековна, окутуучу — К. Тыныстанов атындагы Ысык-Көл мамлекеттик университети, Кыргыз Республикасы, Ысык-Көл областы
Исакова Светлана Турдубековна, преподаватель — Иссык-Кульский государственный университет имени К. Тыныстанова, Кыргызская Республика, Иссык-Кульская область
Isakova Svetlana Turdubekovna , Teacher — Issyk-Kul State University named after K. Tynystanov, Kyrgyz Republic, Issyk-Kul region

ОКУУЧУЛАРДЫН КЕП МАДАНИЯТЫН ӨСТҮРҮҮДӨ АЙРЫМ МЕТОДДОРДУН ПРАКТИКАЛЫК МАЙНАПТУУЛУГУ
ПРАКТИЧЕСКАЯ ЭФФЕКТИВНОСТЬ НЕКОТОРЫХ МЕТОДОВ В РАЗВИТИИ РЕЧЕВОЙ КУЛЬТУРЫ УЧАЩИХСЯ
THE PRACTICAL EFFECTIVENESS OF SOME METHODS IN THE DEVELOPMENT OF STUDENTS’ SPEECH CULTURE

Эрматали уулу Баяман, магистрант — Б. Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик университети, Кыргыз Республиксы, Жалал-Абад шаары
Эрматали уулу Баяман, магистрант — Жалал-Абадский государственный университет имени Б. Осмонова, Кыргызская Республика, город Джалал-Абад
Ermatali uulu Bayaman , Master’s Degree — Jalal-Abad State University named after B. Osmonov, Kyrgyz Republic, Jalal-Abad city

Жаманкулова Юланда Досоевна, магистрант — Б. Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик университети, Кыргыз Республиксы, Жалал-Абад шаары
Жаманкулова Юланда Досоевна, магистрант — Жалал-Абадский государственный университет имени Б. Осмонова, Кыргызская Республика, город Джалал-Абад
Zhamankulova Yulanda Dosoevna , Master’s Degree — Jalal-Abad State University named after B. Osmonov, Kyrgyz Republic, Jalal-Abad city

ЖЫЛУУЛУК КУБУЛУШТАРЫН ОКУТУУДА МААЛЫМАТТЫК- КОММУНИКАЦИЯЛЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ КОЛДОНУУНУН АРТЫКЧЫЛЫКТАРЫ
ПРЕИМУЩЕСТВА ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ ПРИ ОБУЧЕНИИ ТЕПЛОВЫМ ЯВЛЕНИЯМ
BENEFITS OF USING INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGY IN THERMAL PHENOMENA TEACHING

КЕСИПТИК БИЛИМ БЕРҮҮ
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
PROFESSIONAL EDUCATION

Байгазиев Рустам Абасканович, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Байгазиев Рустам Абасканович, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Baigaziev Rustam Abaskanovich , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

НЕПРЕРЫВНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ КАК КЛЮЧЕВОЙ ФАКТОР ПОСТОЯННОГО СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ В КОНТЕКСТЕ СОВРЕМЕННЫХ ВЫЗОВОВ И УГРОЗ: СТРАТЕГИИ, ПРАКТИКА И РОЛЬ В ПОДГОТОВКЕ КАДРОВ ДЛЯ ОБЕСПЕЧЕНИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ БЕЗОПАСНОСТИ
ҮЗГҮЛТҮКСҮЗ БИЛИМ БЕРҮҮ ЗАМАНБАП ЧАКЫРЫКТАРДЫН ЖАНА КОРКУНУЧТАРДЫН КОНТЕКСТИНДЕ ҮЗГҮЛТҮКСҮЗ ӨРКҮНДӨТҮҮНҮН НЕГИЗГИ ФАКТОРУ КАТАРЫ: УЛУТТУК КООПСУЗДУКТУ КАМСЫЗ КЫЛУУ ҮЧҮН КАДРЛАРДЫ ДАЯРДООДОГУ СТРАТЕГИЯЛАР, ПРАКТИКАЛАР ЖАНА РОЛДОР
CONTINUING EDUCATION AS A KEY FACTOR OF CONTINUOUS IMPROVEMENT IN THE CONTEXT OF MODERN CHALLENGES AND THREATS: STRATEGIES, PRACTICES AND ROLES IN NATIONAL SECURITY TRAINING

Дюшекеева Айзада Кубанычбековна, аспирант — Кыргызская академия образования, Кыргызская Республика, город Бишкек
Дюшекеева Айзада Кубанычбековна, аспирант — Кыргыз билим берүү академиясы, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Diushekeeva Aizada Kubanychbekovna , Graduate Student — Kyrgyz Academy of Education, Kyrgyz Republic, Bishkek city

ОСНОВНЫЕ ПОДХОДЫ К СОСТАВЛЕНИЮ УЧЕБНОГО СЛОВАРЯ ПО ЛАТИНСКОМУ ЯЗЫКУ ДЛЯ СУДЕНТОВ-МЕДИКОВ
МЕДИЦИНАЛЫК СТУДЕНТТЕР ҮЧҮН ЛАТЫН ТИЛИ БОЮНЧА ОКУУ СӨЗДҮГҮН ТҮЗҮҮНҮН НЕГИЗГИ ЫКМАЛАРЫ
THE MAIN APPROACHES TO COMPILING THE LATIN LANGUAGE EDUCATIONAL DICTIONARY FOR MEDICAL STUDENTS

Кадышев Сагынтай, физика-математика илимдеринин кандидаты — Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Кадышев Сагынтай, кандидат физико-математических наук — Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, Кыргызская Республика, город Бишкек
Kadyshev Sagyntai , Candidate of Physics and Mathematical Sciences — Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Kyrgyz Republic, Bishkek city

Исаева Рапия Уркасымовна, педагогика илимдеринин кандидаты — Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Исаева Рапия Уркасымовна, кандидат педагогических наук — Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, Кыргызская Республика, город Бишкек
Isaeva Rapia Urkasymovna , Candidate of Pedagogical Sciences — Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Kyrgyz Republic, Bishkek city

УНИВЕРСИТЕТТЕ ФИЗИКА МУГАЛИМДЕРИН КЕСИПТИК-ТЕХНОЛОГИЯЛЫК ЖАКТАН ДАЯРДОО
ПРОФЕССИОНАЛЬНО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА УЧИТЕЛЕЙ ФИЗИКИ В УНИВЕРСИТЕТЕ
PROFESSIONAL AND TECHNOLOGICAL TRAINING OF PHYSICS TEACHERS AT THE UNIVERSITY

Чогулдуров Муктар Дуйшенович, кандидат географических наук — Бишкекский государственный университет имени К. Карасаева, Кыргызская Республика, город Бишкек
Чогулдуров Муктар Дуйшенович, география илимдеринин кандидаты — К. Карасаев атындагы Бишкек мамлекеттик университети, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары
Choguldurov Muktar Duishenovich , Candidate of Geographical Sciences — Bishkek State University named after K. Karasaev, Kyrgyz Republic, Bishkek city

СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ В УПРАВЛЕНИИ КАЧЕСТВОМ ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ
ЖОГОРКУ ОКУУ ЖАЙЛАРЫНДА ДИСТАНЦИОНДУК БИЛИМ БЕРҮҮНҮН САПАТЫН БАШКАРУУДАГЫ ЗАМАНБАП ТЕНДЕНЦИЯЛАР
CURRENT TRENDS IN QUALITY MANAGEMENT OF DISTANCE EDUCATION IN HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS